یاریم تپه

اين تپه آثار معماري نيز دارد كه در آنها ديوارها از خشت تشكيل شده اند و كف از خاك كوبيده، سفالهاي به دست آمده به پنج گروه تقسيم مي شوند. سفالهاي دوره نوسنگي كه دست ساز هستند، سفالهاي قرمز، سفالهاي خاكستري، نارنجي وقرمز پارتي.

در سال 1960 م، دیوید استروناخ کاوش و حفاری قابل توجهی را بر روی این تپه باستانی آغاز کرد. وی پس از پایان کار و مشخص کردن 33 لایه،به این نتیجه رسید که این مکان متعلق به دوران های سنگ، مس ، برنز، آهن و نیز عصر پارت ها بوده است.

یافته های به دست امده در یاریم تپه حاکی از سفال های سه لایه اولیه استقرار دارای خمیری روشن و خشن بود که ماده چسباننده آن را کاه خرد شده تشکیل می داد. سفال های منقوش با دقتی با نقاشی بوسیله عناصر ساده هندسی و با رنگ سیاه و یا قرمز روی زمینه ای کرم تزئین شده بودند. این مردم اموات خود را گاهی اوقات زیر مناطق مسکونی دفن می کردند ولی بعلت محدودیت منطقه حفاری شده، با قاطعیت نمی توان گفت که این یک سنت تدفین بوده است، ولی از اواسط عصر اهن به بعد ساکنان یاریم تپه اجساد را در گورستانی خارج از لایه های تحتانی یاریم تپه دفن می کردند که معروف دوره استقرار در روستاهای اولیه است و تاریخ آن به حدود هزارۀ پنجم قبل از میلاد می رسد. استروناخ معتقد بود پس از مدتی که از استقرار مردم در دورهنوسنگی گذشت، این محل حدود 1500 سال متروک ماند، سپس از حدود 5000 سال قبل مجدداً گروهی دیگر در این محوطه سکونت اختیار کردند. در این دوران کشاورزان آشنا به استفاده از مس طبیعی، دارای سفالی نیز بودند که شاموت( مواد چسبنده) آنها شن بود. بعلاوه از لعاب گل قرمز هم در کارهای هنری خود بهره می بردند. این مردم نقوش تزئینی را با رنگ سیاه می کیدند و سفال هایشان هم شبیه سفال های یک دوره از شاه تپه گرگان بود که قدمت آن به حدود 2900 تا 3200 ق.م می رسید. از میان سفال های این دوره، تعدادی از آنها در درون یک گور و در حاشیه شکم یک مرده دفن شده بود

سفال های خاکستری مردم یاریم تپه هم شباهت زیادی به سفاله ای خاکستری تورنگ تپه داشت. پس از این دوران یک وقفه 300 سالۀ دیگر بر زندگی این ناحیه چیره شد. پس از این دوره وقفه ، سفال ها از نوع خاکستری داغ دار با قدمت حدود 4000 ساله بودند. بعد از این عهد، در عصر آهن بار دیگر عده ای جدید بر منطقه یاریم تپه استقرار یافتند که مردگان خود را خارج از محل زیست و خانه های خود یعنی در قبرستان خارج از دهمده دفن می کردند. یعنی تحولی که در حدود همین اعصار در محیط تمدن سیلک اتفاق افتاد. در این مورد در صفحات مربوط به فرهنگ و تمدن سیلک توضیحات کافی داده شده است. فوقانی ترین لایه استقراری در یاریم تپه دارای سفال هایی با مشخصه دوران پارت بود که به رنگ قرمز و شباهت های زیادی با سفال های تورنگ تپه داشتند. بنظر می رسد اهالی یاریم تپه در حدود سال 200 میلادی با حمله قبایل مهاجم و غارتگر مواجه شدند طوریکه محیط مسکونی انها با آتش سوزی مهیبی مواجه گشت.

چون رودخانه قره سو از سمت جنوب آن گذشته و تقریباً نیمی از قسمت شمال تپه را شسته، به همین دلیل به لهجه ترکی و ترکمنی مردم این ناحیه به آن یاریم تپه(نیم تپه) می گویند.

صدا و سیما مرکز گلستان - ایران اطلس