کویر عقدا (سیاه کوه) یزد

در کویر عقدا یا سیاه کوه یزد، به دلیل عدم وجود آب شیرین و شوری خاک نمی توان پوشش گیاهی و جانوری وسیعی را مشاهده کرد. این در حالی این که نواحی اطراف و حاشیه این منطقه، زیستگاه بسیاری از گیاهان، پرندگان، خزندگان و ... می باشد.

در داخل کویر عقدا هیچ گونه پوشش گیاهی مشاهده نمی شود ولی در حاشیه کویر، گیاهان هالوفیت و شور پسند همچون اشنان و گز قابل مشاهده هستند. همچنین، در خارج از منطقه کویر در زمین هایی که شوری خاک کمی کاهش می یابد، می توان پوشش گیاهی شامل تاغ، گون، اسفناج وحشي، تره تيزك، كاكوتي، فرفيون، گل گندم، شقايق كوهي، انغوزه، زنبق صحرايي، مليكا، خارشتر، كلاه ميرحسن، كاروانكش، افدرا، اسكنبيل، تاغ، قيچ، پرند، گز، گل كتاني، بابونه اي، شب بوي صحرايي، تلخك، اسفند ، علف شور، كلپوره، شيرينک مشاهده کرد.

در حاشیه این منطقه، حیواناتی چون گرگ، شغال، روباه معمولی، کفتار، جبیر، هوبره، بحری، دلیجه، کبک، تیهو، بلدرچین، عقاب دشتی، چاخ لق، کبوتر چاهی، یاکریم، شاه بوف، سبزه قبا هندی، دم جنبانک ابلق، سنگ چشم دم سرخ و گنجشک معمولی زیست می کنند و انواع گوناگونی از رده خزندگان در این منطقه به چشم می‌خورد که شامل راسته لاک‌پشت‌ها و نیز خانواده آگاماها، سمندرها و اسکینک ها است. از دیگر خانواده خزندگان می توان به بزمجه ها اشاره کرد.

مخروط افکنه های وسیعی در امتداد جنوب غربی بر روی سطح کویر عقدا یزد توسعه یافتند و دو رودخانه اصلی آن از حد جنوب غربی کویر از انتهای شمالی و جنوبی وارد کویر می شود. همچنین، چند جریان های سیلابی نیز از سمت جنوب شرقی یزد به این کویر وارد می شود.

قسمت جنوبی این کویر در حد فاصل زمین های پف کرده و نمکزار باتلاق قرار دارد و بیشتر سطح صفحات رسی آن ناهموار بوده و حالت باد کرده دارند که منعکس کننده شوری زیاد و بالا بودن سطح آب زیر زمینی در این کویر است.

در امتداد بخش غربی این کویر حفره هایی دیده می شود که بر اثر افت سطح زمین بوجود آمده که بعضی از این فرورفتگی ها بیضوی بوده و طول آن ها تا یک متر می رسد و دارای 60 سانتی متر عرض و 15 سانتی متر عمق می باشند.

بخش شمالی این کویر حتی در ماه مرداد نیز مرطوب می باشد (گرمترین ماه سال) در صورتی که بخش جنوبی در اواخر ماه خرداد خشک می شود.ولی در اوایل ماه شهریور مجددا مرطوب می شود. کویر عقدا (سیاه کوه) یزد معمولا دارای بادهای نسبتا شدیدی می باشد.

در اين منطقه نوسان دما در تابستان و زمستان و حتي در شب و روز زياد است. درجه حرارت هوا در طول سال، بين حداقل بيست درجه سانتيگراد زير صفر تا چهل و شش درجه سانتيگراد بالاي صفر در نوسان است. معمولاً سردترين ماه‌هاي سال در این منطقه کویری، دي و بهمن و گرم‌ترين آن تير است.

مسیر اول , مسیر اردکان به احمدآباد و سپس جاده خاکی احمد آباد است که از کنار خط آهن می گذرد و به کویر سیاه کوه می رسد.

مسیر دوم , مسیر انارک به ایستکاه راه آهن نایین و سپس جاده خاکی کنار گذر خط آهن تا ایستگاه نو گنبد است.

مسیر سوم , مسیر خاکی انارک به اسماعیلان و سپس سیاه کوه است. زمین های اطراف این کویر بشدت باتلاقی می باشند .

صفحات اخیر که از نوع صفحات رسی خشک فصلی هستند و مساحت آن ها در حدود 51% سطح کویر است و سطح ناهموار و باد کرده با اختلاف سطحی در حدود 6-10 سانتی متر دارند . این کویر شکلی شبیه به هلال ماه دارد که در قوس درونی هلال آن سیاه کوه با ارتفاع 2050 متر قرار گرفته است.

این کویر از سمت جنوب به کوه نمک و گریگون , از غرب به بیابان های نایین و نو گنبد و از شمال به ارتفاعات انارک محدود است. میانگین ارتفاع این کویر از سطح آب های آزاد در حدود 730 متر است.