کلیسای سنندج

کلیسای سنندج یکی از بناهای تاریخی متعلق به اوائل دوران قاجار است که در محله‌ی آغه زمان جنوبی واقع شده است. از ویژگی‌های منحصر به فرد این بنا را سر درب ورودی با اتاق‌های نیمه دایره متداخل، دهلیز ورودی و شبستان با سقف منحنی است. در بخش شمالی حیات این بنا، قبرهایی وجود دارد که با توجه به سنگ نوشته‌هایشان، مشخص است که متعلق به اقلیت دینی مسیحیان هستند.

سقف شبستان بصورت طاق و تویزه است و 12 طاق، شش ستون، محراب و دو قبر مربوط به کشیشان از دیگر بخش‌های شبستان است. از معمار بنا اطلاع خاصی در دست نیست، فقط یکی از متولیان این بنا به نام «توماس مسیحی» تا 10سال پیش در سنندج زندگی می‌کرد.

از میان کوچه پس کوچه‌های محله قدیمی «آغه‌زمان» که به محله مسیحی‌نشین در میان مردمان قدیم این دیار معروف است، به بنایی قدیمی در ضلع غربی خیابان نمکی می‌رسیم. کلیسای با زیربنایی بیش از 1200 مترمربع به قدمت تاریخ ایران زمین، بنایی که در زمان‌های گذشته محل عبادت مسیحیان بوده است. بنایی مربوط به اواخر صفویه در زمان حکومت شاه عباس دوم، هنگامی که ارامنه توسط دولت عثمانی به ایران تبعید شدند، گروهی از آنها نیز در شهر سنندج ساکن و احتمالاً در همان زمان به ساخت کلیسا اقدام کرده‌اند. تا رسیدن به درب کلیسا چند صد متری را از ورودی خیابان به داخل کوچه طی می‌کنیم، درب بزرگ چوپی با دو ستون در طرفین در میان همه ساختمان‌های قدیمی این کوچه خودنمایی می‌کنند. از درب چوبی قدیمی وارد دالان می‌شویم. شیوه ساخت و نوع معماری کلیسای سنندج تحت تأثیر معماری سبک اصفهانی بوده و تلفیقی از نماسازی سبک بومی مانند طاق‌نما و ستون نمای آجری در آن به کار رفته است که به فرم مشعل در بخش فوقانی به صورت سه ترکی آجرکاری شده است. برای رسیدن به درب سالن کلیسا از ایوان کوچک‌تری عبور می‌کنیم و درب قهوه‌ای رنگی که به صورت هلالی با صلیبی در راس آن خودنمایی می‌کند، را نیز پش سر می‌گذاریم. سالن بسیار بزرگ با 10 ستون، ستون‌هایی که اگر دو مرد دستان خود را به دور آن حلقه کنند، نمی‌تواند دستان همدیگر را بگیرند با گچ‌بری‌های بسیار زیبا....در قسمت انتهایی سالن کلیسا تصویر بزرگی از عیسی‌ مسیح و مجسمه‌ای از مریم مقدس به رنگ آبی و چند فانوس در طاق‌های اطراف عکس‌ها قرار دارد. وجود دو قبر که به گفته پیرزن نگهبان کلیسا که به قول خود تمام روزهای جوانیش را در این کلیسا هزینه کرده است، مربوط به دو کشیش کلیسا بوده که بعد از فوت در همین مکان به شکل نیم صلیب به خاک سپرده شده‌اند. خطوط نگاشته شده بر سنگ قبرها که بیشتر شبیه خط میخی و یا سومری است که با گذشت زمان در حال از بین رفتن است.

چون هم‌اکنون مسیحیان در شهر سنندج زندگی نمی‌کنند، مراجعه‌کننده‌ی مسیحی به این بنا بسیار کاهش یافته است و بیشتر گردشگران از این بنا بازدید می‌کنند.

شیوه‌ی ساخت و نوع معماری کلیسای سنندج تحت‌تأثیر معماری سبک اصفهانی قرار گرفته و تلفیقی از نماسازی سبک بومی مانند طاق‌نما و ستون‌های آجری در آن به کار رفته است. در پایان لازم است اشاره کنم که متأسفانه اطلاعات بسیار دقیقی از این بنا در اختیار نیست و بنا تا حدودی مظلوم واقع شده است.