کاخ اردشیر بابکان

کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروز آباد روی سكوی بزرگی قرار گرفته است. در وسط این سكو بنای مربع ‌‌شكلی ایجاد و در فراز آن، چهارطاقی بزرگ با دهانه‌‌های 11 متر و پایه‌های پنج متر ساخته شده است. عده ای معتقدند این بنا کاخ نبوده بلکه کاربری آن را آتشکده می دانند؛ زیرا معتقدند که هر بنای مهمی که در کنار آب ساخته می شده محلی برای پرستش آناهیتا بوده است. اما طبق سندیات به دست آمده احتمال کاخ بودن بنا بیشتر است. آتشکده فیروز آباد بزرگترین آتشکده فارس است و در نوشته های پیشنیان از آن به عنوان آتشکده اعظم یاد شده است.

کاخ اردشیر بابکان در دوران اردوان پنجم واپسین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان بنیادگذار سلسلهٔ ساسانی در سده ۳ میلادی ساخته شد. این کاخ در تاریخ 29 آذر 1316 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

ایجاد چنین گنبدی روی یك پلان مربع از ویژگی های بارز این اثر محسوب می‌شود، زیرا قدیمی‌ترین گنبدها در دنیا روی پلان مدور ایجاد شده‌اند و استفاده از پلان مربع توسط ایرانیان در زمان اشكانیان ابداع شد.

کاخ اردشیر بابکان دارای تالارهای تو در تو است و با گذشت ۱۸۰۰ سال، گچ‌بری قسمت بالای دیوارهای داخلی آن همچنان سالم مانده‌است. در ضلع شمالی خارج از دیوار کاخ نیز چشمه‌ای زلال از دل خاک می‌جوشد و استخری طبیعی جلوی این چشمه به وجود آمده‌ است. نهری از کنار دیوار شرقی کاخ عبور می‌کند که موجب آبادانی شهر گور و کاخ ساسانی بوده ‌است.

متاسفانه در چند سال گذشته مردم روستای آتشکده که در جوار کاخ اردشیر قرار دارد در نزدیکی این کاخ مردگان خود را دفن می کنند.