مشخصات چاه مرتاض علی
بنای تاریخی چاه مرتاض علی شامل چند اطاق و دو آب‌انبار است و مردم شيراز آنرا مكان مقدسي مي‌دانند. آنها اعتقاد دارند كه هركس چهل شب جمعه يا شنبه در آنجا بماند و چله بگيرد بعد از هفته چهلم آرزويش برآورده خواهد شد.در حال حاضر بسياري از مردم شيراز براي برآورده شدن آرزوهايشان در اين مكان چله مي‌گيرند. این بنا در نزد عامه مردم به چاه مرتضی علی نیز خوانده می شود .
تاریخچه چاه مرتاض علی
به احتمال‌قوي این مکان آتشگاه يا آتشكده‌اي اززمان ساسانيان بوده‌است؛ چون قوس‌هاي بيضي شكلي كه درآن‌ديده مي‌شود و مصالح ساختماني قلوه سنگ وگچ و آهگ نشانه‌هايي ازسبك ساختماني آتشكده‌هاي آن زمان است. عده ای هم معتقدند این بنا مهرابه ای برجای مانده از دوران پیش از اسلام در ایران است.
ویژگیها چاه مرتاض علی
این بنا نسبت به دیگر آثار معماری شیراز دارای معماری شاخص و قابل توجهی نیست . اما در عوض جایگاه خاصی در فرهنگ و تاریخ عامه مردم بویژه در قدیم داشته است.
سیمای عمومی چاه مرتاض علی
قسمت‌هاي مختلف‌اين بنا با سنگ‌وگچ ساخته شده و درپاره‌اي از قسمت‌هاي آن كتيبه‌هايي از آيات قرآن و احاديث با كاشي ديده مي‌شود. كتيبه فوقاني خواناست ولي كتيبه‌هاي طرفين به سبب مرور زمان پاك شده و اكنون نمي‌توان كاملا آن را تشخيص داد. كتيبه بالاي سر در ورودي بخط ثلث است و روي آن اسامي دوازده امام نوشته شده است:
اللهم صل علي محمد المصطفي و صل علي‌علي‌المرتضي و صل علي فاطمه مريم‌المهدي و صل علي حسن‌المجتبي و صل علي حسين بن علي وصل‌علي محمدبن علي‌التقي وصل علي محمدبن علي‌النقي و صل عليحسن‌بن‌العسگري و صل علي حجة‌القائم‌المهدي.
بر پيشاني سر درچاه نيز كتيبه‌اي روي سنگ مرمر كنده شده كه خط آن از نوع نستعليق است و عبارات زير روي آن خوانده مي‌شود:
قال‌النبي صل اله عليه وآله وسلم افضل‌الصلوة واكمل‌التحيات. مثل اهل بيتي كمثل سفينة‌النوح من تمسك بها نجي و من تخلف عنهاغرق 1328ه.ق.
در داخل ورودي و در داخل سر در نيز كتيبه ديگري با قطعات آبي و سقيد از كاشي و بخط كوفي ديده مي‌شود كه كلمات الله؛ محمد؛ علي در روي آن خوانده مي‌شود.
دراين مجموعه كوچك ساختماني پله‌اي وجود دارد كه وقتي از آن پائين بروید به صفحه‌اي كوچك و تاريك مي‌رسید كه مفروش و محل راز ونياز و نماز است و فقط بوسيله نور مصنوعي مي‌تواند روشن باشد.
شرایط استفاده چاه مرتاض علی
اگر از قسمت شمال غربی کوه چهل مقام (ابتدای جاده شیراز- اصفهان) بروید به سایت پدافند هوایی می رسید. فاصله این سایت تا چاه مرتاض علی بصورت آسفالت است و پیاده می توانید آن را طی کنید. مسیر پیاده دیگر، مسیری است که از یکی از کوچه های هفت تنان به سمت چاه مرتاض علی امتداد می یابد و اکثراً مورد استفاده افراد بومی و ساکنین محله هفت تنان است. همچنین از مسیر پیاده روی پارک کوهپایه می توانید استفاده کنید، این مسیر توسط پلکانهای سیمانی که از پارک کوهپایه به سمت گهواره دید می باشد، میسر شده است .
منبع چاه مرتاض علی
شهرداری شیراز– سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری- دانش نامه ویکی پدیا- خبرگزاری میراث فرهنگی
