مشخصات موزه مردم شناسی رفسنجان
موزه مردم شناسی رفسنجان در در مکانی به نام میدان موزه واقع شده است . گفتنی است موزه مردم شناسی رفسنجان یکی از جالبترین موزه های مردم شناسی موجود در سطح کشور است که در آن انواع مجسمه، عتیقه جات، دستگاههای بافندگی و ریسندگی، آسیاب های آبی و … به چشم می خورد. این موزه که حمام قدیمی آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان می باشد سال‌هاست به موزه مردم‌شناسی تبدیل شده و آداب و رسوم رفسنجانی‌ها در این مکان به نمایش گذاشته است
ویژگیها موزه مردم شناسی رفسنجان
یک راهروی کوچک با سقفی کوتاه رختکن حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان را به گرمخانه حمام وصل می‌کند، مجسمه‌هایی در سمت چپ این اتاق قرار دارند که آیین و رسوم عروسی رفسنجانی‌ها در دوره قاجاریه را به نمایش گذاشته‌اند.
مجسمه‌های زن، لباس‌های رنگ‌و‌وارنگ به تن کرده‌اند و سینی‌هایی در دست دارند که پر از گل و سکه و انواع خوراکی‌ها از جمله پسته خوشمزه رفسنجان است.
تعدادی از مجسمه‌های مرد هم لباس محلی بر تن دارند و یک دهل و شیپور در دست دو نفر از آنهاست و یکی از مردها هم یک سینی را بر روز سر گذاشته است، اما در میان آنها، مجسمه‌ای که لباس و کلاه جاهلی به تن دارد بیش از سایر مجسمه‌ها خودنمایی می‌کند.
وسایل سنتی حمام از تخته چوبی حنابندان و سنگ پا گرفته تا شانه چوبی و ظرف‌های مسی هم در قسمتی از حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان به نمایش گذاشته شده است.
مجسمه بعدی به نمایش گذاشته شده در حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان باز هم مجسمه یک زن است که لباس محلی به تن دارد و یک مشک بزرگ در جلوی وی گذاشته شده است.
وسایل سفالی چون شیرآور و شیردان در کنار مجسمه پیرزن رفسنجانی قرار دارد در گذشته از شیرآور برای نگهداری لبنیات و گوشت استفاده می‌کردند و بر روی شیردان هم آب می‌پاشیده‌اند و زمانی که خنک می‌شده است، زیر آن، شیر و انواع لبنیات را قرار می‌داده‌‌اند، به نوعی شیرآور و شیردان را می‌توان یخچال قدیمی‌ها خواند.
اما خمره تصفیه‌کننده آب یکی از جالبترین اشیا موجود در حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان است، خمره‌ای که آب از بدنه آن تراوش کرده و طی این تراوش، املاح آب گرفته شده و آب تصفیه می‌شود.
در گوشه دیگری از حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان نیز تنور گلی نصب شده است و بر روی آن مجسمه بانویی قرار گرفته که در حال پخت نان محلی رفسنجان به نام کُرنو یا کُرنون است.
در ویترین و طاقچه‌های حمام قریشی هم انواع کلون و قفل در، ظروف مکشوفه از خانه تاریخی حاج‌آقا علی رفسنجان، یکی از نخستین تلفن‌های هندلی وارد شده به رفسنجان به نمایش گذاشته شده است.
سیمای عمومی موزه مردم شناسی رفسنجان
حمام آقا سیدمهدی قریشی دارای دو ورودی در سمت راست و چپ است، اما ورودی سمت چپ برای ورود بازدیدکنندگان و ورودی سمت راست برای خروج در نظر گرفته شده است.
با طی راهرویی پیچ در پیچ و چند پله وارد سربینه یا رختکن حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان می‌شوم، سربینه حمام، اتاقی بزرگ با حوض هشت ضلعی آبی‌رنگ در وسط، سکوهایی با کاشی‌های سفید و لاجوردی و سقف گنبدی آجرنما است.
سربینه‌های حمام‌ها در واقع فضایی هستند که حوض پر آبی در میان آن قرار دارد و دورتادورش را سکوهایی برای نشستن، لباس عوض کردن و یا نماز خواندن احاطه کرده است.
اما با گذشت زمان و تبدیل حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان به موزه مردم‌شناسی حالا دیگر انواع و اقسام وسایل و ابزارآلات قدیمی و حتی باستانی و مجسمه‌هایی با لباس‌های سنتی جای آدم‌ها را در این مکان پر کرده‌اند.
بر روی سکوهای سمت راست سربینه حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان دستگاه قدیمی دانه‌بری قرار دارد، دستگاهی که در گذشته با استفاده از آن، دانه را از پسته جدا می‌کرده‌اند.
مجسمه پیرمرد حلاج هم در سمت راست سربینه حمام قریشی قرار دارد، مجسمه زیبایی که یک جفت گیوه در کنارش گذاشته شده و مرد حلاج در حال حلاجی است.
بعد از مجسمه مرد حلاج چشمم به سماور زغالی قدیمی با چینی گل سرخی بست زده شده، خمره کوچک نگهداری حبوبات، چرخ ریسندگی، سبد حصیری، میزان و ده‌ها شی دیگر می‌خورد و همان طور که دورتادور سربینه حمام را طی می‌کنم به به مجسمه پسرک سرتراشیده‌ای می‌رسم که در حال درس خواندن است.
مدادی در دست پسرک مجسمه‌ای است، چراغ نفتی کوچکی در جلوی او قرار دارد و پشت سرش هم یک کمد چوبی قدیمی با چند خمره کوچک جاخوش کرده‌اند.
در کنار مجسمه پسرک هم مجسمه زن خانه‌داری قرار دارد که لباس زنان قدیم رفسنجان را به تن کرده و در حال ریسندگی است، اطراف این مجسمه هم اشیای قدیمی مانند سماور و اُتوی زغالی، صندوقچه و ظرف سفالی قرار دارد.
ادوات بافندگی و ریسندگی سنتی، دستگاه کاربافی و تعدادی قالیچه قدیمی کوچک و مجسمه دختری نشسته در جلوی هاون چوبی هم بر روی سکوهای سمت راست سربینه حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان قرار دارد.
دستگاه چوبی کُتکو هم یکی دیگر از ابزاری است که در این قسمت قرار داده شده است در گذشته از کُتکو برای شستن فرش استفاده می‌شده است.
سایر اطلاعات موزه مردم شناسی رفسنجان
بخشی از حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان را با عنوان گالری صنعت و معدن نامگذاری کرده‌اند و در این گالری دستگاه‌هایی مانند گرجین یا خرمن‌کوب، انبر مخصوص کاشت، ادوات کشاورزی سنتی، دولاب، گاوآهن و ... وجود دارد.
در گوشه‌ای از گالری صنعت و معدن حمام قریشی رفسنجان هم کارگاه کوچک آهنگری سنتی برپا شده است و مجسمه مرد آهنگر و شاگرد وی در آن قرار دارد.
بر روی سکوهای آخرین اتاق حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان هم نمونه‌هایی از تمپوشه‌های سفالی که برای انتقال آب از آنها استفاده می‌شده است، آجرهای سنتی مکشوفه از بناهای مختلف رفسنجان، خُم‌های گندم، سنگ‌های آسیاب‌های قدیمی و سنگ قبرهای تاریخی به نمایش گذاشته شده است.
