مشهد میر بزرگ

آرامگاه میربزرگ آمل، یکی از بناهای تاریخی مهم و بزرگ به شمار می‌رود. این بقعه از نظر ویژگی‌های معماری، تزئینات، کاشی‌کاری نماها و خصوصاً سر در ورودی، اهمیت تاریخی دارد. کتیبه قدیمی در زیر طاق آن وجود دارد و کاشی کاری آن منحصر به فرد در داخل بنا و بیرون آن موجود است. داشتن حوزه در بالای بقعه یکی از شاهکار‌های آن زمان بوده‌است که بعضی وقت‌ها طلبه‌ها در قدیم برای خواند درس به بالای عمارت می‌رفتند و درس می‌خواندند.

این عمارت مربوط به دوره صفوی - قرن ۸ ه‍جری قمری است. ساختمان اصلی بقعه میربزرگ متعلق به قرن هشتم هجری قمری است که با طرحی چهار ضلعی ساخته شده ولی ساختمان کنونی آن به قرن یازدهم هجری و دوره صفوی مربوط است.

این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

ورودی اصلی مقبره در سمت جنوب قرار دارد و بالای سر آن کتیبه کوفی بنایی با خط سیاه بر زمینه زرد کاشی نوشته شده است: [سبحان الله] و الحمدالله و لااله الاالله و الله اکبر و [لا حول و لاقوة الا بالله]. در بالای این کتیبه نیز دو بار کلمه محمد به خط کوفی با کاشی معرق مشکی بر زمینه سفید نوشته شده است.هر یک از اضلاع بیرونی دارای 5 طاق نماست. گنبد بیرونی بنا هشت ضلعی و نوساز است و پایه های گنبد با 32 قاب کاشیکاری (در هر ضلع 4 قاب) و با کتیبه کوفی بنایی به شرح الله، محمد، علی، لااله الاالله مزین شده است.بنای فعلی بقعه در دو طبقه احداث شده که با توجه به کثرت اتاق‌ها و شیوه معماری، به احتمال زیاد به عنوان مدرسه، خانقاه، مسجد و عمارت نیز مورد استفاده قرار می گرفته است. صحن اصلی این بقعه به ابعاد 46.9*46.9 و چهارگوش است. این صحن که هسته مرکزی آرامگاه را تشکیل می دهد، از سوی جنوب حیاط باز می شود و از سمت شرق به مسجد و از دو جهت دیگر به شبستان ها مرتبط است. چهار کنج این صحن را با چهار گوشوار، به هشت ضلعی تبدیل نموده و گنبدی بلند و مدور روی آن زده اند. کتیبه هایی نیز در زیر گوشوار با خط سفید ثلث بر زمینه کاشی آبی دیده می شود که مشتمل بر آیاتی از کلام الله مجید و حدیثی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام است.

دربارهٔ نسب میر بزرگ گفته‌اند که او از فرزندان علی المرعش پسر عبدالله بن محمد بن حسن بن حسین الاصغر از فرزندان امام چهارم است.

سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری - سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران - پلان و تصاویر مقبره میر بزرگ آمل