غار چاه قلعه بندر (فهندژ)

اين چاه در شمال شرقي شيراز و در حوالي آرامگاه سعدي، واقع شده است. دهانه سنگي غار مستطيل شکل و به ابعاد 3×5 متر است. عمق اين چاه نیز اکنون در حدود 100 متر است، که ظاهراً در گذشته بيش از اين بوده و ارتفاع دهانه اصلی آن از سطح دریا 1621 متر است. غار یک دهانه داشته و عمق آن 88 متر است.

اين بنا در تاريخ 13/5/1380 با شماره 4524 در فهرست آثار ملى به ثبت رسيده است. یکی دیگر از مدارک و شواهدی که سابقه شیراز را به زمان هخامنشی و بلکه بیشتر می رساند، وجود این چاه است.دو قلعه به موازات هم و در فاصله ای حدود 500 متر از یکدیگر قرار داشته و با توجه به اینکه قسمت زیادی از آنها تخریب شده ولی از دور نمایان است. چاه در قسمت وسط و در جنوب آنها حفر شده که هر سه یه مثلثی را بوجود آورده اند. قلعه ها در اثر مرور زمان تخریب و سنگها و خشتها در اطراف آن پراکنده است. در لابلای مصالح، رد پایی از کوزه ها و سفالهای شکسته مشاهده می شد.چاه در شیب کوهستان قرار دارد.

میگویند پس از حمله ی امیر مبارزالدین به شیراز و دستگیری شیخ ابو اسحاق اینجو حاکم ستوده شده حافظ و عبید زاکانی برای جلوگیری از شورش مردم اعلام داشتند که او را به قلعه فهندژ خواهند برد . در اوايل مشروطيت جنازه شهيد سيد احمد دشتکي ، از روحانيون شيرازي طرفدار مشروطه ،که در ماه محرم در حسينيه قوام توسط نيروهاي قوام به شهادت مي رسد را در همين چاه معروف قلعه بندر مي اندازند که پس از پيروزي مشروطه خواهان ، استخوان هاي او بيرون آورده مي شود و با احترام و تجليل به خاک سپرده مي شود.

چاه قلعه پهندر( چاه قلعه بندر) نظیر چاههایی که هخامنشیان یکی در تخت جمشید و سه دیگر در امتدادکوه رحمت کنار جاده شیراز – اصفهان (محازی چشمه علی آباد) در کوه حفر کرده اند. عمق این چاه 106 متر و اندازه دهنه آن 4X4 متر، معلوم است که این پنج حلقه چاه و چاههای نظایر آن که در سایر کوههای فارس موجود بوده و تا کنون از انظار پنهان مانده ، همه برای یک منظور معین ساخته شده و اگر تاریخ حفر آنها به پیش از هخامنشیان نرسد به طور تحقیق به زمان هخامنشیان مربوط می شود. دو قلعه به موازات هم و در فاصله ای حدود 500 متر از یکدیگر قرار داشته و با توجه به اینکه قسمت زیادی از آنها تخریب شده ولی از دور نمایان است. چاه در قسمت وسط و در جنوب آنها حفر شده که هر سه یه مثلثی را بوجود آورده اند. قلعه ها در اثر مرور زمان تخریب و سنگها و خشتها در اطراف آن پراکنده است. در لابلای مصالح، رد پایی از کوزه ها و سفالهای شکسته مشاهده می شد.چاه در شیب کوهستان قرار دارد. داخل غار کبوتر، هزارپا وجود دارد.

این چاه فقط به دلیل فرود و صعود طولانی آن سخت و فنی می باشد.

اولين چيزي که نظر هر بيننده‌اي را جلب مي‌کند، دهانة آن است که با دقت خاصي حفر شده. در انتهای غربی قسمت اول کوه شمالی، مشرف بر تنگ سعدی قلعه ای بوده که اکنون خراب شده است. این قلعه را به نامهای "فهندز" و "بهندژ" و "کهن دژ" و "پهن دژ" و"فهندژ" نامیده اند. ولی مردم شیراز آن را "قلعه بندر" گویند.

با توجه به ژرفای این چاه احتیاج به 2 حلقه طناب استاتیک است. یکی برای صعود و فرود و یکی برای بک آپ.

نکته جالب این است که از زمان های قدیم گفته می شده که این چاه به بندعباس راه دارد و اینکه انتهای این چاه تعداد زیادی (کله کوب یا کله بند) مشاهده شد که یکی از شگردهای درآمدزایی دعا نویسان و جادوگران است برای سرکیسه کردن مردم خرافاتی (کله کوب بمعنی کوبیدن تعدادی میخ آهنی بر سر و صورت جمجمه گوسپندان بدبخت و بسته بندی آن و انتقال به مکانی که غیر قابل دسترس و دید انسان باشد.

درون غار اشیاء یا ابزار تاریخی، استخوان انسان یا جانور، کشف شده است.

به علت آنکه چاه در فاصله 2 متری قابل رویت است، اگر کسی از شیب کوهستان به سمت پایین به سرعت حرکت می کرد، امکان خطر سقوط در چاه وجود داشت.به همین دلیل چند سال پیش برای امنیت بازدید کنندگان با میله های آهنین حفاظ بندی کرده اند.متاسفانه بعضی از افراد میله ها را از جا کنده و به درون چاه ریختند. دهانه این چاه تا به حال 2 بار توسط مسئولین وقت شهر شیراز برای جلوگیری از حوادث احتمالی بسته شده است ولی در این دو بار این چاه توسط عده ای باز و غیر ایمن شده است. این چاه تا به حال موجب کشته شدن 2 کوهنورد شده است.

مهر نیوز تیشینه کلوپ جوانان شیراز کویر ها و بیابان های ایران شیرازیست سیری در ایران