سرو زربین سنگان خاش

بعد از اسلام برای اینکه این درخت از بین نرود مردم منطقه از آن به نام درخت میر عمر یاد می‌کردند و بعدها به نام سُل نامگذاری شد. در گذشته این درخت به عنوان زیاتگاهی بود که مردم برای زیارت به آن مراجعه می‌کردند و با بستن نخ و تکه پارچه مراد و خواسته‌های خود را از آن می‌طلبیدند. این گونهٔ درختی، کند رشد و مقاوم به شرایط سخت و بومی مناطق مدیترانه‌ای اروپا و سازگار با شرایط اقلیمی مشابه آن در آسیای جنوب غربی می‌باشد. زربین درختی دیرزیست با قدرت تحمل شرایط سخت، مقاوم و با ریشه عمیق و قوی بوده که آن را قادر می‌سازد تا درمیان تخته سنگ‌ها و شیب‌های تند و پرتگاهی به راحتی رشد کند. سرو زربین در ایران بیشتر در نواحی شمالی قابل مشاهده‌است و در استان گلستان بیشتر در علی‌آباد کتول و نیز رامیان وجود دارد. این گونه که شاخص‌ترین درخت سوزنی برگ جنگلهای شمال ایران و بومی این کشور است، به طور طبیعی، در منطقه رودبار و منجیل با آب و هوای مدیترانه‌ای به صورت مخلوط با زیتون، و به صورت کاشته شده در همان رودبار و منجیل و نیز شاندرمن گیلان و _ می‌توان گفت _ سراسر ایران وجود دارد و گونه مشترک جنگلهای شمال ایران و جنگلهای اروپایی است.

این گونهٔ زیبا، بصورت توده‌ای از درخت به وسعت ‪ ۱۳۰‬هکتار در ارتفاع ‪ ۸۰‬تا ‪ ۵۰۰‬متری جنوب شرقی علی‌آباد کتول در نزدیکی روستای زرین گل این شهرستان وجود دارد که به صورت آمیخته با گونه‌های ممرز، انجیلی، آزاد، بلندمازو و ارغوان می‌باشد. در منطقه رامیان در شرق استان نیز جنگلی به وسعت ‪ ۱۵۰‬هکتار پوشیده از درختان سرو زربین دیده می‌شود. اطراف چشمه گل رامیان که یک استخر طبیعی بیضی‌شکل به طول ‪ ۹۰‬متر و عرض ‪ ۸۰‬متر و عمق بین ‪ ۴۴‬تا ‪ ۸۰‬متر است، نیز یکی از زیستگاه‌ها و ذخیره‌گاه‌های درخت سرو زربین به حساب می‌آید. این درخت در مناطق دیگر شمال ایران مانند رودبار، دیلمان، پلی زغال و ارسباران نیز مشاهده شده اما در جنوب کشور زربین مخلوط با سرو ناز وجود دارد. به این گونه سروی، در گیلان «زربین»، علی‌آباد کتول و رامیان «سر»، آمل «سورش» و شیراز «وهل واهل» گفته می‌شود و در عربی نام آن «شجرة الحیاة» است.

زربین با نام دوجمله‌ای Cupressus sempervirens) گونه‌ای از درختان همیشه‌سبز، از دسته مخروطیان (Pinophyta) ردهٔ ناژویان (Pinopsida)، راستهٔ کاجیان (Pinales)، تیرهٔ سروها (Cupressaceae)، سردهٔ سرو ناز (Cupressus). «سرو زربین» درختی زیبا به ارتفاع ‪ ۲۰‬تا ‪ ۳۰‬متر گسترده در برخی نواحی شمال ایران است که سبزی همیشگی آن جلوه‌ای خاص به طبیعت منطقه می‌بخشد. جورهٔ اصلی زربین، مخروطی با گسترش افقی دارد؛ شاخه‌های جانبی آن نیز افقی هستند. زربین از قسمتهای برگ، جوانه، گل آذین، پوست و میوه که از فندق درشت‌تر است، تشکیل شده‌است. پوست شاخه‌های جوان این درخت سبز تیره تا روشن ودر یک ساله‌ها قهوه‌ای روشن تا قرمز است، اما در چند ساله‌ها به رنگ قهوه‌ای تیره، صاف و یا پولکدار می‌باشد. همچنین پوست تنه درخت الیافدار وشیارهای آن به صورت شبکه‌ای درهم رفته، چروکیده و عمیق است. «سرو زربین» درخاک عمیق گلدانی(باغچه‌ای)[۱] – آهکی و در آب وهوای معتدل مدیترانه‌ای رشد می‌کند. نیاز آبی کم تا متوسط دارد یعنی مقاوم به خشکی است. این درختان نسبت به هرس و قطع شاخه‌های جوان وانتهایی حساسند. کوتاه سخن، زربین درختی بردبار، کم نیاز، کاملاً روشنایی پسند و آهک دوست است.