روستای جواهرده

معروف‌ترین کوه‌های جواهرده رامسر عبارت‌اند از سرخ تله (بخش شرقی قله سماموس) واژکٰ سه براره رژه (رجه). مرتفع‌ترین این قله‌ها، قله سرخ تله است. لپاسر با چشمه‌های معروف و درمانی آن و سماموس و مقبره شاه یحیی کیایی بر چکاد قله سماموس که دارای یخچال‌های دایمی است از جاهای دیدنی و جذاب روستای جواهرده است. جویبارهای بالادست این روستا با آبشارهای زیبا، پارک جنگلی وسیعی در میان دره که در کنار رود صفارود جای دارد و رودخانه‌ای با آب معدنی گازدار از جاذبه‌های گردشگری این منطقه به شمار می‌رود.

در مورد نام «روستای جواهرده» عقاید مختلفی وجود دارد، در گذشته آن را «جئورده‌» به معنی ده بالا در مقابل جیرده یعنی پایین ده چنان که در سفرنامه‌های مختلف حتی سفرنامه ناصرالدین شاه قاجار و رابینو آمده است و این گونه نامگذاری در اشکورات، گیلان و مازنداران متداول است و این روستا را می‌توان مرتفع‌ترین روستای کوهستان در پایین چکاد سماموس برشمرد. عده‌ی دیگر ده را به دلیل به دست آمدن آثار قیمتی، طلا و جواهرات «جواهرده‌» می‌نامند. در عین حال به اعتقاد مردمان قدیم، در روزگاران گذشته زنی به نام جواهر حاکم این منطقه بوده و جواهرده از نام او برگرفته شده است. جواهرده دارای تقویم گالشی است‌. در این تقویم ماه‌های سال به ترتیب عبارت‌اند از: «اول ماه‌»، «مردال ماه‌»، «ده ماه‌»، «ورفه ماه‌»، «اسفندار ماه‌»، «نوروز ماه‌»، «کرچه ماه‌»، «ارکه ماه‌»، «تیرماه‌»، «سیه ماه‌»، «شرر ماه‌» و «امیرماه‌».

امروز آب آشامیدنی منطقه نیز از چشمه‌های متعددی چون «سلیمان‌»، «برشی‌» و «کوه کین‌» تأمین می‌شود که در گذشته افراد خیرخواه، آب چشمه‌ها را تا نزدیکی ده هدایت کرده‌اند. «جواهرده‌» ۱۲ محله قدیمی دارد که «جولاخیل‌» بزرگ‌ترین محله ده و بعد از آن «اوشیان سر»، «سید محله‌»، «برشی محله‌»، «آموسی خیل‌»، «صیقل محله‌»، «چاک دشت‌»، «سراب یا کربلا بنه‌»، «رمک محله‌»، «تنگدره‌»، «فتوک محله‌»، «کهنه تنگدره‌» و «شل محله» از دیگر بخش‌های این ده به شمار می‌روند.

آبشارهای زیبایی در منطقه جواهرده، خودنمایی می‌کنند که مقصد بسیاری از گردشگران و طبیعت دوستان به‌حساب می‌آیند. یکی از این آبشارها در انتهای روستا و در کنار تخته‌سنگ بزرگی، پذیرای مهمانان روستاست. اندکی آرمیدن در کنار این آبشار و استفاده از هوای پاک کوهستان، جزء لحظات فراموش‌نشدنی خواهد بود. آبشار صفارود یا آبشار اول جواهرده نیز در 15 کیلومتری جنوب شهر رامسر و در مسیر جاده جواهرده قرار دارد. این آبشار فصلی بوده ولی در مواقع پرش منظره زیبایی دارد. رودخانه صفارود یکی از مواهب طبیعی این منطقه، از دامنه‌های شرقی کوه سماسوس در 24 کیلومتری جنوب غرب رامسر سرچشمه گرفته و ضمن عبور از روستاهای جواهرده، تنگ دره و صیقل محله از میان جنگل عبور کرده و در شهر رامسر با یک دنیا خاطره و به‌آرامی، به دریا می‌ریزد. رامسر و جواهرده از مقاصد اصلی مسافران شمال است.

جاده دسترسی بهفق جواهرده از غرب رامسر آغاز شده و در تمام طول مسیر با شیبی تند در کنار دره و رودخانه صفارود ادامه می‌یابد. با افزایش ارتفاع در طول مسیر، به تدریج نوع پوشش گیاهی تغییر یافته و از تراکم درختان نیز کاسته می‌شود. در نزدیکی جواهرده، منطقه کاملا از پوشش جنگلی خارج شده و به چمن زار و بوته زار تغییر شکل می‌یابد. از همین نقطه روستای جواهرده دیده می‌شود.

آثار تاریخی چون مسجد آدینه که گویا درگذشته‌های دور معبد و آتشکده‌ای زرتشتی بوده است و نیز گورهای گبری که در منطقه پراکنده است از آثار تاریخی آن به شمار می‌آید. هرچند مسجد آدینه در سال‌های اخیر در اثر برخورد آذرخشی به درخت زبان‌گنجشک کنار آن طعمه حریق شد، ولی مسجد کنونی گویا تمدن گذشته نیز است. درگذشته مراسم گل‌کاری دختران دوشیزه و جشن‌های همراه آن دیدنی بود و از همه مناطق گیلان برای شرکت در این جشن گرد می‌آمده‌اند. اولین تاریخ بنای مسجد آدینه به حدود ۷۰۰ سال و توسط شخصی به نام «شل شریف» برمی‌گردد که نامبرده از بزرگان جواهرده بوده است و خاندان شل آقاخانی (پورمنصوری) از بازماندگان وی هستند.