دریاچه گهر لرستان

دو دریاچه گهر بزرگ و کوچک درجناح غربی رشته اشترانکوه و در جنوب تنگه تاپاله وگردنه پنبه کال و جناح شمال شرقی کوه سرسبز، در یک منطقه عمومی حفاظت شده قراردارند. عمق تقربی گهربزرگ حدود 30 متر مساحت 100 هکتار است و طول دریاچه 5/2 کیلومتر از سطح دره را پوشانده است. دریاچه های گهر درطول سال مشتاقان زیادی را به سوی خود جلب می کند. از جمله دیگر دیدنی های دره گهر دریاچه کوچکتر آن است که در قسمت جنوب و به فاصله نزدیکی به گهر بزرگ قراردارد و بیشتر به صورت نیمه با تلاقی است.

گهر به احتمال زياد در اثر وقوع يك زمين لرزه بزرگ به وجود آمده است. اين درياچه بر روي گسل اصلي امروزي زاگرس قرار دارد. بنابراين اين درياچه احتمالا در اثر جنبش گسل دورود و رويداد يك زمين لغزش – سنگ ريزش تشكيل شده است. با توجه به اسناد معتبر تاریخی اولین کسی که موفق به کشف دریاچه گهر شد یک زمین‌شناس اتریشی به‌نام (آ ــ رودلر) بود که در سال 1888 میلادی موفق شد نام خود را به‌‌عنوان کاشف دریاچه گهر در تاریخ ماندگار کند؛ وی در هنگام کشف این دریاچه از سمت الیگودرز حرکت کرده و اولین و قدیمی‌ترین تصویر مستند تهیه‌شده از این دریاچه نیز در سال 1891 میلادی گرفته شده که به یک سیاح فرانسوی به‌نام ژان ژاک دومرگان تعلق دارد.

اين درياچه از لحاظ زيست بوم و محيط طبيعي اهميت زيادي دارد و به علت نداشتن را ماشين رو تا حد زيادي از خرابي و آلودگي به دست انسان به دور مانده است. گهر يكي از زيباترين درياچه‌هاي ايران است كه با حدود يك و نيم كيلومتر طول و 400 تا 800 متر عرض و 4 تا 28 متر عمق در 33 كيلومتري جنوب شرقي دورود با ارتفاع 2350 متر از سطح دريا در ميان منطقه حفاظت شده اشترانكوه واقع شده است.

طبيعت اين منطقه به خصوص در بهار و تابستان بسيار زيبا است.

با توجه به گستردگي منطقه و ديدني‌هاي بي شمار آن برنامه سفر بايد دست كم سه روزه باشد. يكي از دره‌هاي بسيار زيبا اطراف درياچه گهر به دره نگار معروف است كه پوشيده از شقايق‌هاي رنگي و لايه واژگون است. زيباترين دشت لاله واژگون دنيا در روستايي به نام گشان در دامنه قالي كوه اليگودرز است اين روستا در دامنه 4000 متري قالي كوه قرار دارد و يكي از زيباترين روستاهاي ايران است از جاهاي ديدني اين روستا مي‌توان به چشمه عسلي، هفت چشمه، مزارع بيد اشاره كرد. سالانه تعداد زيادي گردشگر خارجي و داخلي از اين روستا ديدن مي‌كنند.

طبیعتگردان از راه های گوناگون خود را به کرانه های فیروز گهر می رسانند، که از جمله مهمترین این مسیرها راهی است که پس ازصعود به قله 4150 متری سن بران با فرود از طریق دهلیز علامت گذاری شده غربی آن با گذر از تنگناهای صخره ای برفچالی به دریاچه می رسد. این مسیر به خصوص به هنگام فرود از قله قدری مشکل است و پیدا کردن راه درست در آن دشوار به نظر می رسد، ولی از لطف دست یابی به دریاچه خالی نیست. یکی دیگر از راه های رسیدن به این دریاچه ازطریق شهرستان درود و آبادی درب آستانه در جناح شمالی اشتر انکوه است. اخیراً نیز جاده ای که از آبادی درب آستانه به دریاچه می رود را گستره اش داده اند و این راه تا نزدیکی گردنه پنبه کال ادامه یافته است. این مسیر به دلیل دست یابی ساده تر و راه پیمایی جالب آن مورد توجه بسیاری علاقمندان است. همچنین دسترسي به اين درياچه از طريق شهر دورود امكان‌پذير است. از راه بريرورد در اليگودرز هم مي‌توان به اين درياچه سفر كرد. البته مسيري كه از اليگودرز به گهر مي رسد زيباتر ولي مشكل‌تر است. كوهنورداني كه به قله هاي اشترانكوه صعود مي‌كنند معمولا براي رسيدن به گهر از مسير آبادي تيان حركت مي‌كنند. براي رفتن از مسير تيان مي‌توان از راه آهن تهران – خرمشهر استفاده كرد و در ايستگاه دربند از قطار پياده شد.

درياچه گهر زيستگاه مناسبي براي آبزيان و ديگر حيوانات وحشي است كه ساحل آن به جز قسمت مدخل درياچه كه ساحلي ماسه‌اي دارد و به تدريج عميق مي شود در كليه نقاط داراي ساحلي ماسه‌اي است جنگلي انبوه وجود دارد كه اين جنگل هم در معرض خطر است. از قسمت بالا، جوي آبي به درياچه مي‌ريزد كه ادامه آن به درياچه اي ديگر منتهي مي شود. با حدود 40 دقيقه پياده‌روي مي شود به اين درياچه (گهر دوم يا گهر پايين) رسيد كه يكي از زيباترين پديده‌هاي طبيعي است. عمق آن كم است و ماهيان كف درياچه را با كمي دقت مي‌شود به خوبي ديد. منطقه حفاظت شده اشترانكوه علاوه بر درياچه زيباي گهر، تونل برفي كمندان، پريزكوه، چشمه وقت ساعت و دره اسپر را نيز در بر مي گيرد. اين منطقه 98 هزار هكتار وسعت دارد و يكي از مهمترين منابع طبيعي ايران به شمار مي‌آيد.