حمام بلور (موزه سنگ قزوین)

حمام بلور با مساحتی در حدود 1200 مترمربع، در یکی از محله‌های تاریخی شهر قزوین به نام محله آخوند قرار گرفته‌است. تاکنون هیچ گونه مستندانی در خصوص بانی و سازنده و تاریخ دقیق ساخت این بنا یافت نشده اما با توجه به فرم ساختار خاص و تزئینات به کار رفته خصوصاً نقاشی‌های موجود در سربینه و کشف سفال‌ در قسمت‌های مختلف این حمام، می‌توان اذعان نمود که این حمام به اواخر دوره صفویه تعلق دارد.

این حمام از حمام‌های منسوب به دورهٔ صفویه و قاجاریه است. حمام بلور قزوین به شماره ۳۹۶۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

حمام بلور تا اواخر دهه 70 خورشیدی مورد استفاده بوده و از این زمان به ابتکار سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری قزوین به موزه سنگ شهر قزوین تغییر کاربری داده است. در این موزه، حدود 4511 قطعه سنگ، 800 قطعه فسیل مربوط به دوره‌های مختلف زمین‌شناسی و همچنین 300 قطعه از صدف‌های جانداران مختلف در فضایی به مساحت 200 مترمربع نگهداری می‌شود که این مجموعه دستاوردی از تلاش‌های چندین ساله آقای دكتر رسا است.

تمام فضاهای حمام در زیرزمین واقع شده و برخی تاق‌ها و گنبدهای آن از پشت بام حدود 60 تا 190 سانتی‌متر از سطح معبر مجاور بالاتر است. پس از عبور از درِ ورودی با گذشتن از 13 پله، فضای سربینه حمام قرار دارد. سربینه به شکل 8ضلعی است و دارای یک حوض لوزی شکل و سنگی می‌باشد که به آثار دوره قاجاریه شباهت دارد. در زیر گنبد بخش سربینه چهار لایه نقاشی بر روی لایه‌ای از آهک وجود دارد. نقاشی‌های گل و طبیعت مربوط به دوره صفویه و تمثال‌های انسانی مربوط به دوره قاجاریه است. علاوه بر این تزئینات که حاصل تغییرات در دوره‌های مختلف بوده است، تزئینات یزدی‌بندی با آهک نیز دیده می‌شود. ورودی به بخش گرمخانه حمام در امتداد کانال پاشویه حوض می‌باشد. زیباترین بخش حمام بخش گرمایشی حمام (طبقه جهنم) است که در کف گرمخانه واقع شده و اصطلاحاً به آن گربه‌رُو می‌گویند. این حمام شامل قسمت‌های دیگری همچون خزانه آب گرم، چال حوض یا استخر آب سرد، نظافت خانه، اعیانی، آتش‌خانه و سرویس بهداشتی است.

دانشنامه تاریخ معماری ایران‌شهر - سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - فهرست آثار ملی ایران - سازمان نوسازی و بهسازی شهر قزوین