تالاب گمیشان

تالاب گميشان از شمال با پايانه خروجي رودخانه بزرگ اترک ( مصب ) و از جنوب با پايانه خروجي گرگان رود ( مصب گرگان رود) مرتبط است. تالاب بین المللی گميشان با مساحت 20 هزار هکتار و در برخی منابع 17700 هکتار و ارتفاع 27 متر پايين تر از سطح دريا هاي آزاد، در شهرستان ترکمن قرار دارد. شهرستان ترکمن يکي از يازده شهرستان استان گلستان است.

تالاب بین المللی گميشان جزو تالاب هاي دريايي – ساحلي که در سال1380 در فهرست تالاب هاي بين المللي رامسر قرارگرفت. شایان ذکر است بخشی از این تالاب به وسعت 14 هزار هکتار از سال 1376 به عنوان منطقه شکار ممنوع مدیریت می شده است.

تالاب گمیشان براي طيف وسيعي از پرندگان مهاجر آبزي زمستان گذران و جوجه آور اهميت بسيار زيادي دارد. تالاب بین المللی گميشان ، از نظر زمين ساختي در منطقه " پلايا " قرار داشته و به تعبيري ديگر جزو سواحل آبگير محسوب مي شود. از اين روست که اين تالاب را از نظر طبقه بندي تالاب هاي رامسر، جزو تالاب هاي " دريايي – ساحلي " است. اين موقعيت نشان مي دهد که تالاب گميشان از يک طرف ( شرق) دريافت کننده خروجي سيلاب هاي اترک وآق قلا است و از طرف ديگر ( غرب ) متاثر از آب درياي خزر بويژه در دوره هاي افزايش و يا بالا آمدن آب دريا است و اينجاست که نقش مهم و طبيعي اين تالاب يعني کنترل سيلاب ها کاملاٌ نمايان مي شود.

تالاب گميشان منطقه ي وسيعي از اراضي غير قالبي شور و كم عمق است كه در دسته ي تالاب هاي دريايي ساحلي قرار مي گيرد و از نوع تالاب هاي است.

الاب گمیشان در موقعیت جغرافیایی N3709 E5359 در استان گلستان واقع است.

صيد ماهيان و شكار پرندگان آبزي از عمده فعاليت هاي اقتصادي اجتماعي برخي از ساكنين مجاور منطقه است كه در فصل پاييز و زمستان صورت مي گيرد و بخشي از درآمد آنها را تشكيل مي دهد. چراي دام ها از گياهان حاشيه اي و بن در آب و كشت محصولات كشاورزي، نظير گندم و پنبه در اراضي اطراف، تالاب از ديگر فعاليت هاي اقتصادي اجتماعي در منطقه است. اين تالاب زيستگاه مناسبي براي جوجه آوري غاز پيشاني سفيد كوچك و انواع پرستوهاست در گميشان تاكنون 22 گونه پرنده شناسايي شده اند كه به جز يك گونه ي آن بقيه مهاجر هستند. از گونه هاي پرندگان اين تالاب مي توان فلامينگو، غاز خاكستري و پليكان سفيد را نام برد. از پستانداران حاشيه ي تالاب مي توان گراز ، روباه ، شغال و فك درياي خزر و برخي از جوندگان را نام برد. در گزارش تالاب هاي ايران ( سازمان حفاظت محيط زيست ) از 22 گونه پرنده در اين تالاب نام برده شده است شامل : چوب پا- پرستوي دريايي نوک کلفت ، معمولي ، کوچک و پرستوي دريايي گونه سفيد – غاز پيشاني سفيد – خروس کولي – کوکر دم دراز – کوکر شک سفيد- سليم طلايي – بوف برفي - - شاه بوف – چکاوک بال سفيد – سليم شني – غاز خاکستري – چنگر معمولي – فلامينگوي بزرگ – چنگر معمولي – عقاب دريايي دم سفيد – عقاب شاهي و دليجه کوچک. بعلاوه در اين تالاب تا کنون بيش از بيست گونه ماهی شناسايي شده است نظيركپور ماهيان . اين خانواده با دو جنس و سه گونه متنوع ترين ماهيان اين تالاب هستند ، سه خار ماهيان، شيشه ماهيان، كفال ماهيان، سوف ماهيان ، گاو ماهيان، و..... از پستانداران مرتبط با تالاب نيز از فک درياي خزر ، روباه و شغال نام برده شده است . گونه هاي گياهي اين تالاب گونه هاي عموماٌ هالوفيت و شور پسند هستند.

ساير ارزش هاي غير مستقيم اين تالاب عبارتند از پتانسيل بالاي گردشگري علمي و طبيعت گردي و كنترل سیلابهاي دريايي.

مصب ها برای پرورش ماهیان بسيار حياتي هستند. زیرا تداخل آب شور و شيرين اکوسيستم خاص پر ارزشي را براي پرورش آبزيان ايجاد می کند. تالاب گمیشان علاوه بر تاثیر مثبت در آب و هوای منطقه، زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی بوده و طبق پژوهشهای انجام شده از غنای ژنتیکی برخوردار بوده و هنوز نیز مورد توجه دانش‌پژوهان در این زمینه است. در تالاب گمیشان ۱۱۶ گونه گیاهی موجود است.

متاسفانه این تالاب بدلایل انسانی همچون احداث سدهای مختلف بر روی گرگانرود و طبیعی همچون خشکسالی و عدم رسیدگی مطلوب در حال خشک شدن می‌باشد و حدود نزدیک به ۵کیلومتر از طول این تالاب خشک گردیده ومکانی برای چرای دام و احشام و بدنبال آن تخریب زیست گیاهی و جانوری شده است.