آرامگاه کوروش پاسارگاد

پاسارگاد نخستین پایتخت امپراتوری هخامنشیان بود. این شهر توسط کوروش کبیر ساخته شد و تا اواخر حکومت هخامنشیان تاج گذاری پادشاهان این سلسله در این شهر انجام می شد. بنای آرامگاه کوروش میان باغ‌های سلطنتی قرار داشته و از سنگ‌های بزرگ، که درازای پاره‌ای از آن‌ها به هفت متر می‌رسد، ساخته شده‌است. تخته سنگ‌های آرامگاه با بست‌های فلزی معروف به بست دم چلچله‌ای، به هم پیوسته بوده، که بعدها آن‌ها را کنده و اکنون جایشان به صورت حفره‌هایی دیده می‌شود که بیشترشان را بازسازی کرده‌اند.

آرامگاه کوروش در دوره ای به نام "مشهد مادر سلیمان" شهرت داشت و در حدود سال 1820 میلادی به بعد به عنوان آرامگاه کوروش شناسایی شد. این اثر در سال ۲۰۰۴ میلادی به عنوان زیر مجموعه پاسارگاد در میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است. این آرامگاه دو بار، یکی در سال ۱۳۵۰ خورشیدی و بار دوم بین سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۷ خورشیدی مرمت و بازسازی شده است.

این بنا از همه سوی دشت مرغاب پیداست، به‌ ویژه اگر از سمت جنوب غربی از راه باستانی گذر کنیم و از تنگه بلاغی وارد دشت شویم، نخستین چیزی که جلب توجه می‌کند آرامگاه کوروش است. آرامگاه کوروش تنها بنایی در پاسارگاد است که توصیف آن در منابع یونانی آمده‌است. از قدیمی‌ترین توصیف‌های مربوط به آرامگاه کوروش می‌توان به توصیف اریستوبولوس، یکی از همراهان اسکندر مقدونی در لشکرکشی‌اش به قلمرو هخامنشیان نام برد که توسط آریان در کتاب آناباسیس اسکندر بدین شکل ثبت شده‌است: قسمت‌های پایینی آرامگاه از سنگ‌هایی تشکیل شده بود که به شکل مربع بریده شده بودند و در کل یک قاعده مستطیلی شکل را تشکیل می‌دادند. بالای آرامگاه یک اتاق سنگی بود که یک سقف و یک در داشت و به قدری باریک بود که یک مرد کوتاه قد به‌سختی می‌توانست داخل اتاق شود. در داخل اتاق یک تابوت طلایی وجود داشت که پیکر کوروش را در داخل آن قرار داده بودند. یک نیمکت نیز با پایه‌هایی از طلا در کنار تابوت قرار داشت. یک پرده بابلی پوشش آن (احتمالاً نیمکت) بود و کف اتاق نیز با فرش پوشانده شده بود. یک شنل آستین‌دار و سایر لباس‌های بابلی روی آن قرار داشتند. شلوارها و جامه‌های مادی در اتاق یافت می‌شد، بعضی تیره و بعضی به رنگ‌های دیگر بودند. گردن‌بند، شمشیر، گوشواره‌های سنگی با تزیینات طلا و یک میز نیز در اتاق بودند. تابوت کوروش بین میز و نیمکت قرار داشت. در محوطه آرامگاه یک ساختمان کوچک برای روحانیون وجود داشت که وظیفه نگهداری آرامگاه کوروش را بر عهده داشتند.

بنای آرامگاه کوروش دو قسمت مشخص دارد؛ یکی سکویی 6 پله ای که قاعده آن مربع مستطیل به وسعت 165 متر مربع است و دیگری اتاقی کوچک به وسعت 7.5 متر مربع و ضخامت دیوارهایش به 1.5 متر می رسد. پایه بنا از شش لایه پلکانی ساخته شده‌است، که از آن‌ها نخستین به بلندی ۱۷۰ سانتی‌متر، دومی و سومی ۱۰۴ سانتی‌متر، و سه عدد واپسین ۵۷٫۵ سانتی‌متر هستند. بلندای کلی بنا در حدود ۱۱ متر است. در ورودی آرامگاه در سمت شمال غربی قرار داشته و ۷۵ سانتی‌متر پهنای آن است. این درگاه کوتاه نیز دارای دو در سنگی بوده که از بین رفته‌است.

در طول هفته هرروز می توانید با تهیه بلیط از این بنای تاریخی دیدن کنید. ساعت کار مجموعه یکسره تا ساعت 18 است.

اگر به تخت جمشید رفتید حتما سری هم به مجموعه پاسارگاد بزنید. فاصله این مجموعه تا تخت جمشید حدود 75 کیلومتر است.

فاصله بین آرامگاه کوروش کبیر و پاسارگاد ۱٫۵ کیلومتر و حدود 6 دقیقه است.

آرامگاه کوروش در پاسارگاد از نمونه های سالم این مجموعه است که بقیه سازه ها نقل است توسط لشکریان اسکندر مقدونی و پس از حمله به ایران نابود گشته و به احترام کورش این بنا توسط اسکندر محفوظ ماند اگرچه منابع جواهراتی آن را به یغما بردند.

شهرداری شیراز - سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - دانشنامه ویکی پدیا