آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی رشت

بنای یادبودی در مقبره میرزا کوچک خان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که طرح آن از معماری اسلامی و سنتی بهره گرفته شده بنا شد که بصورت یک هشت ضلعی منظم از اشکال هندسی رایج در معماری سنتی ایران است و به مساحت 40 متر مربع و ارتفاع 9 متر ساخته شده است.

یونس معروف به میرزا کوچک، پسر میرزا بزرگ از مردم رشت و ساکن استاد سرا در خانواده ‌ای متوسط در روستای زیدخ از توابع فومنات تولد یافت. تحصیلات مقدماتی را در مدرسه حاجی حسن در صالح آباد رشت و مدرسه جامع گذرانید؛ آنگاه به تهران آمد و در مدرسه محمودیه به تحصیل پرداخت. اما از آنجا که شور میهن پرستی در سر داشت قدم به میدان مبارزه گذاشت. از همان دوران تحصیل حامی مظلومان و دشمن ستمگران بود. اگر کسی نسبت به شخص ستمی می ‌کرد میرزا با ظالم مبارزه می ‌کرد. هیکلی بزرگ و بازوانی ورزیده، پیشانی باز و چهره‌ای خندان داشت. نهضت جنگل به رهبری روحانی مبارز، میرزا کوچک خان جنگلی (1257-1300ه. ش.) و با اندیشه اتحاد دنیای اسلام مدت ها به مبارزه علیه استبداد محمدعلی شاه قاجار و استعمار دولت های خارجی روس و انگلیس پرداخت. اما نفوذ هواداران کمونیست در سران نهضت و خیانتشان علیه نهضت جنگل، باعث شد تا میرزا و یاران وفادارش در حمله نیروهای دولتی رضاخان به اعماق جنگل پناه ببرند. سرانجام میرزا در اثر سرما و برف و بوران کوه های گیلوا، جان به جان آفرین تسلیم کرد. دشمنانش سر او را از بدن جدا کردند و برای رضاخان به ارمغان آوردند.

عناصر تشکیل دهنده آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی رشت عمدتاً آجر ، کاشی ، سفال و چوب است که همگی از مصالح بومی به شمار می رود و تلفیق آن با فضای سبز درختان کهنسال اطراف بنا یادآور جنگل و متناسب با روحیات آزادمنشانه آن شخصیت مبارز است.

برخی از مشاهیر مدفون در گورستان سلیمان داراب عبارت‌اند از : محمدی انشایی، میرزا حسین خان کسمایی، ابراهیم فخرایی، اسماعیل جنگلی، شیون فومنی، جهانگیر سرتیپ پور، ولی الله اردشیری، دکتر عطاءالله فریدونی، و دکتر محمود بهزاد، نصرت رحمانی، فرهنگ دلجوی توحیدی …

میرزا کوچک خان یکی از شخصیت های بزرگ تاریخ و افتخارات ایران زمین است که با مبارزات آزادیخواهانه و جنبش ضد استعماری اش که جان عزیز خود را نیز در این راه و برای رفاه حال مردم ایران از دست داد موجب شد تا او به نماد گیلان برای ایرانیان مبدل شود.