آب انبار سردار بزرگ

آب‌انبار سردار بزرگ بزرگترین آب انبار تک گنبدی در ایران و جهان است. این بنای گنبددار که نمونه‌ای شاخص و منحصر به فرد در ایران به شمار می‌رود، دارای گنبدی رفیع و آجری بوده که نورگیرهایی بر بدنه آجری آن تعبیه شده‌است.

این آب انبار در سال ۱۱۹۱ هجری شمسی (۱۲۲۷ هجری قمری - ۱۸۱۲ میلادی) ساخته شد. بانیان احداث این آب انبار، دو برادر به نام «محمدحسن خان و محمدحسین خان»، از امرا و سرداران زمان فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه بودند.

این آب انبار یک نظام بزرگ و جالب از آبرسانی شهری محسوب می‌شود که حجم مخزن آن بالغ بر سه هزار مترمکعب است.

در دو طرف در ورودی «آب انبار سردار»، سکوی سنگی برای نشستن و استراحت وجود دارد و همچنین راه سنگی و هر پله به ارتفاع متوسط ۲۵ سانتی‌متر است که جمعاً این آب انبار دارای ۵۰ پله سنگی است که به کانالی مشهور به راه شیر منتهی شده که دارای سقف قوسی شکل است. ورودی آب انبار دارای یک طاق نمای عریض با قوس جناقی و دو پا طاق جانبی به صورت دو طبقه بوده که با آجرکاری و کاشی‌کاری در طرح هندسی آراسته شده‌است. سقف داخلی طاق نمای میانی دارای تزیینات آجرکاری همراه با رسم بندی و استفاده از پا باریک‌های تزیینی است که با کاشی آرایش بیشتری یافته‌است. مخزن آب این بنا مربع شکل است که در ارتفاعی مناسب بر روی آن گنبدی زیبا و رفیع بر پایه مربع شکل ایجاد شده که زیبایی خاصی به‌فضای آن بخشیده‌است. گنبد عظیم آب انبار سردار آجری است و در بالاترین قسمت آن بادگیری قرار گرفته و ارتفاع بلندترین نقطه آن تا کف آب انبار حدود ۲۸٫۵ متر است. و هم اکنون کف آن را به اندازه ۳ متر پُر کرده‌اند، که ارتفاع آن ۲۵٫۵ متر است. علاوه بر بادگیر مرکزی، چهار روزن مشبک دیگر جهت تهویه در گنبد کار گذاشته شده‌است.

این آب‌انبار در حال حاضر به «موزه آب قزوین» تغییر کاربری داده است.

نگاهی به ذخیره سازی آب در شهر آب انبارها، ایرنا - بزرگترین آب انبار تک گنبدی ایران، روزنامه ایران