امامزاده سید سربخش

امامزاده سید سربخش مدفن سید محمد بن عبدالله عزیز بن حسین بن علی بن محمد دیباج بن امام جعفر صادق (ع) است. بنا به عقیده مرحوم فیض در شهر قم دو بقعه مشهور به سیّد سربخش وجود داشته، که بر اثر توسعه خیابان آذر (طالقانی) یکی از آن دو به کلّی ویران شده است. با قرائن و شواهد موجود، بقعه ای که امروز باقی است مربوط به امام زاده اسماعیل است که در سال 617 هجری قمری یعنی دو قرن و نیم پس از تألیف «تاریخ قم» به شهادت رسیده است و به همین دلیل نام و نسب وی در آن کتاب ذکر نشده است. بقعه ای که ویران شده مربوط به محمّد عزیزی معروف به سید سربخش می باشد که نام وی در اکثر کتب تاریخ آمده، و گنبد و بارگاه وی در قسمت جنوبی تکیه درخت پیر قرار داشته که بر اثر احداث خیابان آذر (طالقانی) به کلّی منهدم شده است. مهم ترین دلیلی که شاهد بر دفن امام زاده اسماعیل در این بقعه موجود می باشد، این است که: نام امام زاده اسماعیل روی لوح مزار و کتیبه قدیمی کمربندی بقعه که مربوط به قرن ها پیش می باشد، ثبت شده است. ولی چون امام زاده اسماعیل در قرن هفتم می زیسته و در تاریخ قم از او نامی نیست و امام زاده محمد عزیزی دو قرن و نیم قبل از او می زیسته و نامش در کتب تاریخ قم آمده و هر دو شهید شده اند و هر دو معروف به سید سربخش بوده اند. و هر دو در یک محلّه نزدیک به هم دفن شده اند جای این خبط و اشتباه بوده است که بعضی این بقعه را متعلق به محمد عزیزی بدانند.

بقعه امام زاده اسماعیل، گنجینه آثار هنری ابو شجاع علی بنّاء است و حاکی از بنای آن به سال 774 هجری قمری و نام بانی آن میر غیاث الدین محمد فرزند علی صفی شهریار عراق است.

درگاه بقعه کوتاه و تنگ و در جبهه آن کتیبه ای از کاشی خشتی است و روی آن به خط نستعلیق سفید چنین نوشته شده است: «شاهزاده اسماعیل بن محمّد بن جعفر الصادق علیه السلام» که سلسله اجداد امام زاده اسقاط شده است. بر فراز این بقعه گنبدی هرمی شکل است و هشت تَرکی به ارتفاع تقریبی 4 متر آراسته به کاشی های دوالی فیروزه فام، تعمیری با نقوشی از کاشی های الوان که زیباتر از گنبدهای هرمی سایر مشاهد متبرکه است. در بالای محراب کتیبه ای است کمربندی به خط ثلث ممتاز و درشت که بغله ها و اسپر شاه نشین ها را هم زینت بخشیده و روی آن سوره مبارکه فتح و یازده آیه از اول سوره دهر خوانده می شود. بر فراز همین کتیبه، کتیبه دیگری به عرض 50 سانتیمتر با دو حاشیه کنده کاری که در زمینه مزیّن به گل و بوته های برجسته عبارات ذیل گچ بری شده است: «امر ببناء هذه العمارة الرفیعة المنیعة مرقد الامام المعصوم المظلوم اسماعیل بن محمّد بن الامام جعفر الصادق علیه السلام الصاحب الاعظم الاعدل الاعلم والی اقالیم الفضل و الکرم مستخدم (مستند) ارباب السیف و اصحاب القلم المنصور بنصرة خیر النّاصرین غیاث الحقّ والدّنیا والدّین امیر محمّد بن المولی المخدوم الاعظم الاعدل الأعلم جمال الحق والدّنیا والدّین علی [بن ]الصّفی اعلی الله شأنهما ورفع فوق الفرقدین مکانهما فی محرم الحرام سنة 774ه .ق) وسط بقعه مرقدی است که در سال 1370 هجری شمسی از طرف اداره اوقاف و امور خیریه، ضریحی از آلومینیوم بر آن نصب شده و کف روضه مطهّر و جدار آن به ارتفاع یک متر و نیم از سنگ های مرمر آراسته و در جهت شرقی بقعه، مسجدی بنا شده که به داخل بقعه نیز راه دارد و از آن برای مراسم های مذهبی استفاده می شود.

پایگاه اطلاع رسانی امام زادگان حرم یار