مشخصات امامزاده حیدرگیلوان
پيش از زلزله سال 1369ه.ش ساختمان امامزاده، بنايي کوچک و گنبد دار بوده که به عنوان يک زيارتگاه کوچک و محلّي مورد توجه و احترام ساکنان منطقه بوده است. در جريان زلزله سال 1369 بنا تا حدود زيادي تخريب شده و گنبد آن کاملا فرو مي ريزد. متاسفانه اطلاعات، از بناي امامزاده پيش از مرمّت، محدود و بسيار ناقص است.
تاریخچه امامزاده حیدرگیلوان
شجره نامهی اين امامزاده بدرستي معلوم نيست اما احتمال دارد که ايشان از سادات علويان بوده باشد.
هرچند شجره نامهاي از امامزاده حيدر موجود نمي باشد، امّا بر اساس اظهارات مردم محلي، امامزاده حيدر، از نوادگان امامان شيعه مي باشد. در فرم اطلاعات و مشخصات بقاع متبرکه ميراث فرهنگي، از آن به عنوان محل دفن يکي از سادات علوي ياد شده است. در خصوص تاريخچه بنا با توجه به تخريب کامل بنا و احتمال برهم خوردن نقشه اصلي در جريان نوسازي نمي توان بناي فعلي را با بناهاي ديگر منطقه يا استان مقايسه نمود، بنابر اين براي بررسي تاريخچه بنا ناگزيريم تا شواهد محيطي را مورد مطالعه قرار دهيم. با توجه به برجاي ماندن چندين اثر تاريخي در پيرامون بنا و ارتباط امامزاده با آنها، احتمال هم عصر بودن امامزاده با آنها دور از تصور نيست.
ویژگیها امامزاده حیدرگیلوان
امامزاده حيدر بنايي ساخته شده از لاشه سنگ و ملاط آهکي با پلان احتمالا 12 ضلعي بوده است.( ثبوتي، 1372، فرم اطلاعات و مشخصات بقاع متبرکه ) با توجه به پلان آرامگاه، احتمال دارد که گنبد اين آرامگاه از نوع گنبد هاي مخروطي بوده است.
سیمای عمومی امامزاده حیدرگیلوان
بناي فعلي، ساختماني تقريبا راستگوش است که بر روي سکويي سنگي قرار دارد. با توجه به اين که ساختمان امامزاده در زمينهاي ناهموار حاشيه رودخانه احداث شده، و با توجه به شيب عمومي منطقه که از شمال به جنوب ( در جهت رودخانه ) است، بنابر اين قسمت شمالي بنا در سطحي بالاتر از جنوب آن قرار دارد. در نتيجه سازندگان بنا براي اين که شيب زمين را رفع نموده و سطحي تراز ايجاد نمايند، ابتدا سکويي سنگي در بخش جنوب محل امامزاده ايجاد کرده و سپس بنا را بر روي آن ايجاد نمودهاند. سکو از لاشه سنگهاي نسبتا بزرگ به شکل تقريبا مربع و در دو سطح بازسازي شده است. اما بر اساس شواهد موجودة، سکوي اوليه نيز در شکل و اندازه سکوي فعلي بوده است. بلندي سکو با توجه به شيب زمين در قسمتهاي مختلف، متفاوت است. بلندترين بخش آن در جنوب 120 سانتي متر ارتفاع دارد.
زمان مناسب بازدید امامزاده حیدرگیلوان
فصل های بهار و تابستان، زمان مناسبی برای سفر به زنجان و بازدید از این جاذبه است.
منبع امامزاده حیدرگیلوان
وبلاگ روستای گیلوان، تبیان زنجان ، وب سایت زنجان قدیم، بانک جامع روستاهای شهرستان طارم
